دسته بندی کابل فیبر نوری

دسته بندی کابل فیبر نوری بر اساس استاندارد، کابل فیبر نوری بر اساس استاندارد دسته بندی مناسبی را دارا می باشد، در ابتدا وظیفه کابل فیبر نوری را تعریف می نماییم که در واقع وظیفه کابل محافظت از تار های فیبر نوری جای گرفته در خود را در محل نصب کابل، با توجه به شرایط محیطی و  پیرامونی فراهم می نماید. همچنین می بایستی استاندارد های ضروری لازم را بر اساس همین شرایط پیرامونی همراه داشته باشد.

هر کابل فیبر نوری بر اساس همین شرایط پیرامونی و استاندارد ها و با توجه به مشخصات تار های نوری متشکل از قسمت های متفاوت و لایه های درونی متفاوتی می باشد، قسمتهای داخلی مانند بافر تیوب، زیپ کورد، استحکام دهنده ها strength members ، همه و همه در داخل یک پوشش محافظ بیرونی به نام روکش قرار گرفته اند، تمامی کابل های فیبر نوری دارای پوشش روکش می باشند، کابل های فیبر نوری بسته به نوع استفاده و نحوه نصب در انواع مختلفی ارائه می گردند.

فهرست مطالب

1. دسته بندی کابل فیبر نوری بر اساس استاندارد
   1. ساختار کابل فیبر نوری
   2. استاندارد روکش
   3. کابل های فیبر نوری Outdoor
   4.  کابل های فیبر نوری IN/OUT
   5. کابل های فیبر نوری indoor

1. روکش کابل های نوری
2. ساختار لوز تیوب
3. محافظت در برابر آب و رطوبت
4. استاندارد ITU

این موضوع بسیار مهم است که کابل را با دقت فراوان انتخاب نمایید، چراکه این انتخاب تاثیر به سزایی در فرایند نصب، انجام اسپلایس (اتصال مکانیکی و یا اتصال فیوژن) و به طور کلی در سر بندی کابل و هزینه های جانبی آن در آینده خواهد داشت، امری که در کشور ما متاسفانه با تصمیمات اشتباه بی شمار تجربه می گردد و سبب تجدید سرمایه گزاری و از دست رفتن منابع کشور می شود.

ساختار کابل فیبر نوری

همانطور که اشاره شد وظیفه اصلی ساختار ها در کابل محافظت از فیبرها در برابر شرایط محیطی می باشد که توسط ساختار های مناسب این ویژگی ها در کابل فراهم  میشود. آیا کابل در آب غرق خواهد گشت یا در شرایط رطوبت بالا قرار خواهد گرفت؟ آیا کابل تحمل کششی مناسبی را دارا می باشد و در برابر نیروی کشش زیاد جهت نصب مقاومت می نماید؟ آیا کابل در برابر حریق یا شعله آتش مستقیم مقاوم است؟

ایا کابل باید انعطاف پذیری مناسبی داشته باشد؟ آیا در شرایط قرار گیری کابل در معرض مواد شیمیایی باید در برابر آن مقاوم باشد ؟ ایا  کابل باید در برابر دما های بسیار سرد مقاومت نماید؟ آیا باید در برابر جوندگان مانند موش های صحرایی یا سگ های آبی مقاوم باشد؟

دسته بندی کابل فیبر نوری بر اساس استاندارد

اولین گام دسته بندی و تقسیم کابل های فیبر نوری مربوط به شرایط پیرامونی آن است، البته بر اساس استاندارد iso/iec 11801

1. کابل های فیبر نوری indoor یا مورد استفاده در محیط های داخلی
2. کابل های فیبر نوریindoor/outdoor یا مورد استفاده در محیط های داخلی و خارجی
3. کابل های فیبر نوری outdoor یا مورد استفاده در محیط های بیرونی (خارجی)

کابل هایی که در داخل ساختمان ها قرار می گیرند را به عنوان کابل های indoor شناسایی مینماییم، این دسته به توان کششی زیادی نیاز ندارند گرچه می بایستی از فیبر ها محافظت لازم را داشته باشند، همچنین باید تمام مقررات مربوط به استاندارد ISO/IEC 11801 را شامل مقاومت در برابر حریق را داشته باشد.

بارزترین واژه مورد استفاده در مورد کابل های داخل ساختمان یا  indoor مشخصه LSZH و LSHF که به ترتیب low smoke zero halogen و low smoke halogen free می باشند که نشان دهنده کم دود بودن و عاری از گاز هالوژن بودن این دسته از کابل ها است البته خود این عایق بودن در برابر حریق شامل درجه بندی های گوناگونی است که به کلاس حریق و موارد استفاده از آن می پردازد،

استاندارد روکش

بیشتر تصور میشود که کابل های مورد استفاده در روش های کابل کشی افقی و عمودی استاندارد یکسانی در برابر حریق دارند این تصور نیز کاملا اشتباه است و تقسیم بندی کابل های رایزر و پلنوم بر اساس استاندارد مقاومت در برابر حریق کاملا متفاوت است و شرایط رفتاری آنها نیز متفاوت است، در لینک زیر اطلاعات بیشتری را میتوانید دریافت نمایید.

https://docs.msp-ict.com/fibre-optic-cable-OFNR-OFNP-OFCR-OFCP-LSZH-fa.html

کابل های فیبر نوری Outdoor

کابل هایی که خارج از ساختمان ها و یا در محیط های بیرونی مورد استفاده می باشند به اصطلاح Outdoor طلقی می گردند، بسته به شرایط محیطی و نوع کابل کشی مانند دفن مستقیم، نصب داخل مجرا  ها و یا به شکل هوایی، بایستی کابل دارای ویژگی های محیطی متفاوتی باشد.

کابل های فیبر نوری هوایی بیشتر قابلیت کششی دارند تا در فواصل بلند و یا کوتاه مبزان توان کششی و استحکام خود را حفظ نمایند. عموما دارای ژاکت یا روکش مقاوم در برابر اشعه ماورا بنفش یا  UV می باشند که مانع از پوسیدگی روکش کابل میشود. انواع این دسته شامل سری فیگوریت و ADSS می باشند که به شکل لوز تیوب ارائه میشوند و همچنین کابل های هوایی خاصی نیز که دارای روکش فلزی می باشند  قابل ارائه می باشد و با نام OPGW شناخته میشود و به عنوان کابل ارت نیز در خطوط انتقال قدرت استفاده می گردد.

کابل های فیبر نوری دفنی یا خاکی بیشتر دارای ویژگی هایی چون آرمورد یا زره مستحکم ضد جوندگی  Rodent Protection ، مقاوم در برابر آب Water blocking system ، مقاوم در برابر اشعه UV و همچنین توان کششی لازم تا چند هزار نیوتن می باشند، در صنعت مخابرات از کابل های میکروداکت با فناوری دمشی در ترانک های پلاستیکی میکروداکت استفاده میشود، این دسته از کابل های Outdoor دارای آرمورد نمی باشند،

طبیعی است که برخی از استاندارد های کابل های indoor در کابل های outdoor  وجود ندارد مانند استاندارد IEC مقاومت در برابر حریق چرا که در فضای باز گاز هالوژن به سرعت متراکم می شود و خطرناک نیست، دیده شده که کابل های Outdoor  در کشور های در حال توسعه مانند کشور عزیزمان در داخل ساختمان ها نیز استفاده شده، این امر بسیار تاسف بر انگیز است چرا که کابل Outdoor بسیار آتش پذیر و آزاد کننده گاز های سمی هالوژن است که بسیار خطرناک است،

راه حل این موضوع تبدیل کابل Outdoor به Indoor  در محل ورود به ساختمان  ها می باشد. و یا استفاده از کابل های IN/OUT.

 کابل های فیبر نوری IN/OUT

کابل های فیبر نوری IN/OUT دارای مشخصات ترکیبی می باشند بدین ترتیب که برخی از استاندارد های کابل های نوری outdoor  و همچنین برخی اط استاندارد های کابل های فیبر نوری indoor  را دارا می باشند به عنوان مثال کابل های مورد استفاده در معادن باید استحکام کششی مناسب و آرمورد مستحکم جهت جلوگیری از له شدگی داشته باشند و همچنین ضد جونده باشند و در عین حال باید LSZH باشند تا در صورت مواجه با حریق فورا خاموش شده و گاز هالوژن نیز تولید نکنند.

کابل های فیبر نوری indoor

انواع کابل فیبر نوری indoor شامل کابل های زیپ کورد Zipcord، کابل های بریک اوت Breakout، لوز تیوب  Loose Tube  و تیوب مرکزی Central Tube و ریبون  Ribbon، اینترکانکت Interconnect ، مینی بریک اوت Mini Breakout و  Distribution یا کابل های توزیعی بر اساس ساختار می باشند.

انواع کابل فیبر نوری Outdoor

انواع کابل فیبر نوری Outdoor شامل کابل های لوز تیوب loose tube، کابل های میکروداکت Microduct، سلف ساپورت ( هوایی‌ ) Self Support شامل سری فیگوریت Figure 8 و. ADSS، کابل های دراپ Drop، تایت بافرTight Buffred، ریبون  Ribbon و کابل های نظامی یا تاکتیکی می باشند.

تمامی کابل ها از لایه های محافظ برای فیبرها تشکیل شده است. بیشتر از همه با فیبر استاندارد با یک پوشش اولیه بافر (250 میکرون) شروع می شود و اضافه می شود:

پوشش تاید بافر(کابل های تایت بافر در انواع سیمپلکس Simplex  یا تک کر، زیپ کورد  duplex  دو کر یا دوتایی، کابل های توزیعی و اینترکاتکت ارائه می شوند،

کابل های فیبر نوری  breakout دارای یک پوشش محافظ نرم که به طور مستقیم بر روی تار فیبر نوری به شکل روکش قرار داده شده است می باشند و معمولا روکش روی تار 250 میکرون اعمال می شود تا محافظت بیشتری را برای فیبر ایجاد نماید، امکان استفاده آسان تر ، حتی سربندی مستقیم بر فیبر را فراهم می نماید. این دسته به عنوان گزینه نخست در تولید کابل های فیبر نوری سربندی شده  Pre terminated fiber  به اختصار PTF می باشند.

کابل های با ساختار لوز تیوب

کابل های لوز تیوب  (Loose Tube) شامل لوله های پلاستیکی کوچک و باریکی می باشند که تیوب نامیده میشوند و هر کدام حاوی 12 فیبر 250 میکرون میاشند که برای محافظت از فیبر ها در کابل های بیرونی این تیوب ها طراحی گردیده اند و داخل تیوب ها به دو شکل حاوی ژل و بدون ژل ( gel free ) این تار ها قرار دارند. کابل های لوز تیوب ها اجازه می دهند که تارهای فیبر از کشش زیاد در امان باشند و می توانند از مواردی مانند water-blocking پشتیبانی کنند تا از ورود رطوبت جلوگیری شود.

استحکام دهنده ها یا زائده مستحکم میانی  که معمولاً از نخ آرامید تولید میشوند که همان نخ مورد استفاده در جلیقه های ضد گلوله می باشد، اغلب با نام تجاری Kevlarنیز خوانده می شود، که باعث ایجاد توان کششی لازم جهت کشیدن کابل نیز می شود و محافظت لازم را نیز در برابر خمش ها برای تار های فیبر فراهم می نماید. زائده مستحکم میانی آرامید تنها به دلیل قوی بودن استفاده نمی شوند بلکه به این دلیل استفاده میشود که توان کششی را برای کابل نیز فراهم می آورد.

البته در مواردی با کشش بیش از حد شکننده نیز می باشد. روش مناسب کشیدن کابل های فیبر نوری همیشه اتصال طناب، فنر های کابلی یا نوار و یا استفاده از فنر های مناسب می باشد. بعضی از کابل ها همچنین شامل یک میله فایبرگلس مرکزی می باشندکه جهت استحکام کابل مورد استفاده می شود تا از لرزیدن و آسیب رسیدن به تارهای فیبر نوری جلوگیری شود.

روکش کابل های نوری
روکش بیرونی ترین لایه کابل جهت محافظت از فیبرها می باشد که برای مقاومت در برابر محیطی که کابل در آن نصب شده انتخاب شده است. جنس کابل های  outdoor عموما پلی اتیلن مشکی (PE) میباشد که در برابر رطوبت و قرار گرفتن در معرض نور خورشید مقاومت می نمایند.

در کابل های  indoor از روکش های مقاوم در برابر شعله استفاده می شود بعضی از کابل های  outdoor ممکن است دارای دو روکش باشند که پوششی فلزی بین آنها وجود دارد تا از قدرت جویدن جوندگان یا بریده شدن توسط قیچی kevlar  محافظت نماید تا امکان کشیده شدن توسط روکش ها فراهم شود. کابل های indoor  / outdoor دارای یک روکش بیرونی PE میباشد که می تواند برای قرار دادن یک روکش داخلی مقاوم در برابر شعله برای استفاده در داخل ساختمان ها استفاده شود.
محافظت در برابر آب و رطوبت

کابل های  outdoor نیاز به محافظت از فیبر ها در برابر آب دارند. همچنین از ژل یا نوار یا پودر برای جلوگیری از ورود آب به کابل و آسیب رساندن به تارهای فیبر استفاده می شود.

کابل های فیبر نوری ریبون

کابل های فیبر نوری ریبون همانطور که از نام آن مشخص است حاوی فیبر های نوری 12 تایی به شکل نواری و ریبون می باشد ، فیبر های ریبون در داخل تیوب ها همانند کابل های فیبر نوری لوز تیوب قرار می گیرند. پرظرفیت ترین کابل های فیبر نوری نیز از نوع ریبون می باشند که بیش از 800 تار نوری را در خود جای داده اند.

کابل فیبر نوری تاکتیکی

واقعیت این است که کابل های فبیر نوری تاکتیکی باید دارای ویژگی کششی و تحمل له شدگی باشند، مهمترین تولید کننده کابل فبیر نوری تاکتیکی با ویژگی کشسانی شرکت کورنینگ است،تولید کنندگان دیگر با ایجاد روکش یکپارچه فنری یا فلزی اقدام به تولید این نوع کابل با ویژگی عدم له شدگی نموده اند که در برابر ادوات سنگین نظامی آسب پذیر می باشند، در نظر داشته باشید که کابل نظامی تولید شرکت کورنینگ ویژگی مقاومت در برابر انفجار، کش پذیری Elastic را داراست و همچنین روکش آن فلزی نیست و در برابر سنگین ترین ادوات نظامی نیز مانند تانک ها مقاوم است.

کابل های میکروداکت

کابل های میکرو داکت  بنابه نیاز مشتری از طریق داکت های دفنی کشیده میشوند و ظرفیت های گوناگونی ارائه می دهند و بیشتر در پروژه های مخابراتی و شبکه سیار کاربرد دارند، هم اکنون پر ظرفیت ترین آنها 144 کر (تار نوری) با قطر کمتر از 100 میلی متر می باشند که تولید شرکت کورنینگ است.

استاندارد ITU

توصیه های استاندارد ITU فیبر های نوری سینگل مد آینده فیبر نوری را در دست خواهند داشت، به هیچ وجه در هر نوعی از شبکه چه شبکه backbone، شبکه Campus  و حتی داخل دیتا سنتر ها از فیبر نوری مالتی مد استفاده ننمایید چرا که کمتر از چند سال دیگر مجبور به تعویض آن به نوع سینگل مد خواهید بود، از فیبر های نوری سینگل مد سری OS2 تحت طبقه بندی G.652.d و  G.657.X استفاده نمایید.

کابل های فیبر نوری رایزر تحت طبقه بندی  UL قرار گرفته و با دو مدل OFNR و OFCR  قابل ارائه می باشند، نوع OFNR فاقد هر گونه رسانا یا مس در ساختار خود می باشد و مدل OFCR دارای رسانا در ساختار خود است، کابل های رایزر بایستی فاقد تیوب های ژل دار باشند، در واقع بایستی از نوع بدون ژل یا Gel Free باشند. همچنین استاندارد ضد حریق در فیبر های رایزر با سری پلنوم یا کابل کشی افقی متفاوت است.

کابل های فیبر نوری پلنوم نیز تحت طبقه بندی  UL قرار گرفته و با دو مدل OFNP و OFCP  قابل ارائه می باشند، نوع OFNP فاقد هر گونه رسانا یا مس در ساختار خود می باشد و مدل OFCP دارای رسانا در ساختار خود است، کابل های  رایزر بایستی فاقد تیوب های ژل دار باشند.

آموزش شبکه